Ahşap Karkas Yapılar
Ahşap ev ve yapıların imal şekli olan ahşap karkas, hafif yapı sistemleri arasında en çok araştırılan inşaat sistemidir.
Teknoloji ve mühendislikteki modern gelişmeler sistemin yüksek kaliteli ve uygun bütçelerde olmasını sağlamaktadır. Ahşap Karkas, bugün dünyanın en popüler yapı metodudur ve gelişmiş ülkelerdeki evlerin % 70’ inden fazlası bu yöntemle inşa edilmiş, ahşap evlerdir. Yıllardır Kanada gibi soğuk, Avustralya gibi sıcak ve İngiltere gibi yağışlı iklimlerde ahşap karkas yapılar başarıyla uygulanmaktadır. Güvenlik, çabukluk ve uzun vadeli yararlar tüm konut inşaatlarında en can alıcı faktörlerdir.
Ahşap karkas yapılar günümüzün modern eğilimlerine uygun, mükemmel perspektifler sunan bir inşaat yöntemidir. Kullanıcıların günümüzde talep ettikleri estetik, yaratıcı serbesti, sağlıklı yaşam, enerji verimliliği, sürdürülebilir çevre ve maliyet etkinliği gibi konutlarında aradıkları kavramlar ile ilgili olarak büyük beklentileri karşılayabilecek kapasiteye sahip inşaat sistemidir. Ahşap karkas yapıların gelişmiş ülkelerdeki yapılar arasında en çok kullanılan yöntem olması bir tesadüf değildir. Hemen herkes ahşabı sıcak bulmakta, ahşap evlerde yaşamayı tercih etmektedir. 2003 yılında yürütülen bir ankete göre Almanların %90’nı ahşap malzemenin olumlu bir dâhili atmosfer yarattığını ve insanların ahşap kaplı mekânlarda kendilerini daha iyi hissettiklerini düşünmektedir. Büyük bir çoğunluk ahşabın daha sağlıklı yaşam koşulları için en iyi malzemelerden biri olduğunda hemfikirdir. Bu ankete katılanların %87’i ahşap kullanımının özellikle konut projesi tasarlarken gittikçe artan oranlarda göz önüne alınması gerektiği görüşündeler.
Ahşap Karkas Yapı Sistemi : Bilgisayar yazılımları ile mühendislik hesapları yapılmış ve fabrikada üretilmiş, duvar panelleri, döşeme kirişleri ve çatı makaslarının bina taşıyıcı karkası oluşturmak üzere bir araya getirilmesidir. OSB kaplanmış çatı yüzeyi, her tür dış cephe kaplama malzemesine hazır OSB kaplanmış dış duvarları, kat döşemesi ve iç duvarları ile milimetrik toleranslara sahip hatasız bir karkas yapı sistemdir. Dünyada bu sistemle yıllardır yüz binlerce ahşap ev yapılmaktadır. Yapılması istenilen mimari projenin bize ulaştırılmasıyla ahşap karkas yapı sistemi özel yazılım programlarında tasarlanmakta ve fabrikada üretilmektedir. Üretilen taşıyıcı duvar panelleri, döşeme kirişleri ve çatı makaslarını kaplamak üzere OSB plakaları, binanın konstrüksiyonunu tamamlayan diğer tüm yapısal ahşap malzemeler ahşap karkas yapı sistemini oluşturur. Yapının taşıyıcı sistemini oluşturan tüm malzemeler fabrikada hazırlanmış olarak sevke hazır hale gelir ve şantiyede kısa sürede montajı yapılır.
Çatı Makasları : Yük dağılımı, doğa koşulları ve mimari strüktüre göre tasarlanmakta ve projeye uygun şekilde yönetmeliklere uygun olarak fabrikada üretilerek montaja hazır hale getirilmektedir. Ahşap karkas çatı makas üyelerinin düğüm noktalarında mühendislik hesapları yapılmış patentli özel çivili metal bağlantı levhaları kullanılmaktadır. Bu sistem sayesinde en zor projelerin kolaylıkla çözümlenebilmesi, uygulama kolaylığı sağlayarak mimari anlamda yapılara hareketlilik katmaktadır.
Döşeme Kirişleri :Bilgisayar ortamında her türlü yük opsiyonuna göre tasarlanan ve kullanılacak yapısal ahşap cinsi, kalitesi ve her düğüm noktasında kullanılması gereken değişik ebattaki çivili metal bağlantı plakası bilgisayar tarafından belirlenir ve buna bağlı kalınarak imal edilirler. Konsollar ve balkon çıkmaları imal edilen döşeme kirişleri sistemi içinde tek kirişle çözümlenir. Dış duvardan dış duvara geniş uzunluk geçme imkânı dolayısıyla bina içlerindeki ara bölmelerin (odaların) isteğe bağlı olarak rahat yerleşimine imkân sağlar. Kirişlerin orta kısımlarında kalan boşluklardan hiç bir ahşap parça kesme işlemi yapılmadan tüm tesisat (elektrik, su, klima) kablo ve boruları çok rahat olarak döşenebilen bir sistemdir. Yayılım CAD yazılımında döşemedeki yerleşimi yapılmış olan döşeme kirişleri, döşeme kiriş statik analiz yazılımına transfer edilerek her kirişin statik analizleri yapılır. Çok detaylı analiz yapabilen bu yazılımda kiriş tüm yüklere göre analiz edilir. Bu analizler normal dizayn yükleri ve her türlü ekstra yüklerin aynı anda tek kiriş üstünde analizleri yapılır. Bu yazılımdan alınan kiriş statik çıktıları kirişin her parçasının statik analizlerini, mesnet bölgelerindeki reaksiyonlarını, düğüm noktalarındaki çelik bağlantı plaka ebatlarını, kiriş ağ elemanları desteklerini, kirişin enini, boyunu, yüksekliğini, ne cins ve ebat ahşap ile üretilmesi gerektiğini, kirişin en kritik bölgesinin neresi olduğunu açık olarak belirtir. Bu tip döşeme kirişlerinde ağ elemanları da ahşaptan üretilir. Kirişin alt ve üst başlık ve ağ elemanları arasında oluşan boşluklar tüm tesisat, kablo, boru ve klima kanalları montajı için kullanılır bu yüzden montaj aşamasında kirişin herhangi bir bölgesi hiçbir şekilde kesilmez ve statik değerleri riske edilmez. Kirişlerde mesnedi hem alt başlık altında hem de üst başlık altında dizayn ve statik analiz yapılabilir. Metal ağ elemanları ile üretim için özel statik yazılımı kullanılır. Yazılımdan alınan statik analiz çıktısı resmi mercilere verilerek onay alınır.
Duvar panelleri: Geleneksel duvar sistemlerinden farklı olarak, ahşap karkas yapı sisteminde bir konutun taşıyıcı duvar panelleri, yapısal ahşap dikmelerden oluşturulur. Bilgisayarda ve fabrika ortamında tasarımı yapıldıktan sonra üretilen duvar panelleri dış yüzeylerde taşıyıcı perde duvarlarını, iç mekânlarda da odaların ara bölme duvarlarını oluştururlar. Dış Taşıyıcı duvarlar 40cm ara ile monte edilen dikmeler ve bunun dış yüzeyine uygulanan minimum 11mm kalınlıkta kontraplak veya OSB ve iç yüzeylerinden de 12mm kalınlığında alçı panel ile kaplanır. İç duvarlar ise iki yüzünden 12mm kalınlığında alçı panellerle kaplanır. Tamamen perde duvar olarak çalıştığından bu yapılarda “Taşıyıcı kolon” kullanımı yoktur ve bu yüzden çok net açıklıklar elde edilebilmektedir.Yapısal tasarım için, Avrupa Ahşap Karkas Yapı Yönetmeliği kullanılmaktadır. Kullanılan yapısal ahşap TS-EN 338 normlarına uygun mukavemet değerleri belirlenmiş yapısal ahşaplardan seçilmektedir. Kullanılan OSB plakaları EN 310 normuna uygundurr. Mekânın ısı ve ses yalıtım konforu için ise duvar panelleri arasında kalan boşlukların tercih edilen yalıtım malzemesi ile doldurulması yeterli olmaktadır. Klasik sistemler ile inşa edilen yapılara ve göre ahşap karkas yapı sistemi, daha üstün ısı yalıtım değerlerine ulaşarak inşaat malzemelerinin birleşim yerlerinde uygulanan ısı köprülerini de ortadan kaldırır. Tasarım özellikleriyle, kışın sıcak, yazın serin kalabilen ve enerji giderlerini %65 oranında azaltan bir konuta sahip olmanız çok kolaydır. Yapıda geniş yer kaplayan yapı elemanlarından biri de duvar panelleridir.Duvar panel yazılımı tüm iç ve dış duvarları milimetrik olarak tasarlamamızı sağlar. Dış ve iç duvarlarda oluşturulması gereken kapı pencere boşlukları milimetrik olarak oluşturulur. Kapı ve pencere üstü lentolar, pencere ve kapı eşikleri istenen yükseklikte ayarlanabilir. Duvar panellerinin dizaynı yapıldıktan sonra istenilen ölçüye getirilebilir. Duvar kalınlıklarını standart ölçülerde ayarlama, duvar yüksekliklerini isteğe bağlı olarak ayarlama kullanıcının seçeneğine bırakıldığından serbest kullanım rahatlığı vardır. Tasarımda değişiklik yapma imkânı dizaynın her aşamasında olanaklıdır. Eğimli duvar panelleri tasarımı kolay bir şekilde yapılabilmektedir.
Ahşap Karkas Yapının Avantajları
Enerji Verimliliği : Düşük elektrik ve ısınma faturaları, kışın evin sıcak, yazında serin olması ahşap karkas konutun konforlu ve ekonomik yanıdır. Ahşabın hücresel yapısından dolayı, ahşap çelikten 400 kere daha iyi yalıtkandır. Bir evin bütçesinde ısıtma ve soğutma giderleri önemli yer tutar ve düşük enerji tüketimi konut satın alanlar için önemli bir faktördür. Ahşabın yüksek standartlarda yalıtım özelliği yanında çeliğin ve betonun ısı geçirgenlik problemleri ve soğuk yüzeylerde nem yoğunlaşması dezavantajıdır. Ahşap karkas yapı teknolojisi sayesinde ahşap evlerinizin bütçenizde yüksek enerji maliyetlerinden tasarruf edebilirsiniz. Konutlardaki enerji tüketimimizin en önemli kısmı (%82) ısıtma için kullanılmaktadır. Isı yalıtım önlemlerinin alınması ile bu kayıplar azaltılmaktadır. Oda sıcaklığını 1°C arttırmak için yaklaşık %6 oranında daha fazla yakıt ihtiyacı gerekir. Ahşap Karkas Yapı Teknolojisi ürünü bir konutun TS 825’e (Binalarda Isı Yalıtım Kuralları Standardı) uygun olarak inşa edilen betonarme bir konuta göre yıllık ısıtma enerji ihtiyacı ortalama %65 daha az olmaktadır. Bu da betonarme bir konutta oturan aile yaşam alanını ısıtmak ya da soğutmak için ayda 100 birim harcıyor ise aynı emsaldeki ahşap karkas binada oturan ailenin bu harcaması sadece 35 birim olmaktadır. Enerji verimliliğinin maksimum düzeyde sağlanması için gerçek ve tek çözüm ahşap karkas yapı sistemi olacaktır.
Deprem Güvenliği : Depremde yapılara etki eden kuvvetler, yapının ağırlığıyla doğru orantılı olarak etkisini gösterir. Ahşap karkas binalar çelik binalara göre 13 kat, betonarme binalara göre de 5 kat hafiftir. Yalnız bu faktör dahi ahşap karkas yapıları deprem riski dikkate alındığında avantajlı kılmaktadır. Sistem bütünü olarak bakıldığında tüm yapısal tasarımı, bağlantı detaylarının güvenilirliği ve hepsinden önemlisi yüksek standartların gerektirdiği mühendislik hesapları ile ahşap karkas yapılar en iyi performansı sergilemektedir. Ahşap Karkas Yapı Teknolojisi ile üretilen binalarda deprem güvenliği en yüksek düzeyde sağlanmaktadır. Sarsma tablası ile gerçekleştirilmiş olan ahşap karkas yapı sistemi deprem deneyinin sonuçlarına göre ahşap karkas yapılar, Richter ölçeğine göre 8 büyüklükteki depremlere dayanıklıdır.
Zaman Avantajı : Ahşap karkas Yapı Teknolojisi ile fabrikada üretilen yapıların montajı çok kısa sürede tamamlanmaktadır. Böylelikle şantiye maliyetleri asgari düzeylere çekilebilmektedir. Yaklaşık 150 m2’lik bir yapının taşıyıcı karkası bir haftalık bir sürede, 4 haftada da ileri kaba teslimi bitirilmektedir. Ahşap evlerin üretim montajı için 6-8 haftalık süreler yeterli olur.
Net Alan Kazancı : Ahşap karkas yapı sisteminde inşa edilen yapılarda dış duvarlar 14 cm., iç duvarlar 11 cm. kalınlığında olmasından dolayı, brüt alanlardan net alan hesabına geçişte, aynı projenin betonarme sistemle uygulanmış projesine göre ortalama %8 daha fazla iç kullanım alanı ortaya çıkmaktadır. 200 m2’lik bir yapıda yaklaşık 16 m2 fazla alan ortaya çıkmaktadır. Bu durum ahşap evlerde fazladan bir oda kadar avantaj sağlamaktadır.
Yangın Güvenliği : Yapısal ahşap keresteler büyük kesitlerde kullanıldığında kolay yanmayan malzemelerdir. Çünkü yangına maruz kalan ahşap malzemenin öncelikle dış yüzeyinde karbonlaşma (kömürleşme) tabakası meydana gelir. Bu tabaka iyice kuruyup çözülene kadar alevler ahşabın iç katmanlarına tesir edemez. Diğer yandan çelik binalarda çeliğin malzeme özelliği olarak çok kısa sürede yapısında yumuşamalar meydana gelip deformasyonlar başlar ve bağlantı noktaları ani olarak dağılır ve yapı aniden çöker. Betonarme binalarda ise erime ve çökme etkilerinin çok uzun zaman aldığı düşünülse de aslında betonun içinde bulunan demir donatılar yüksek sıcaklığa maruz kalmalarından ötürü taşıma değerlerini yitirirler ve betonarme sistemler böylelikle ayakta durur gibi gözükse de aslında yapısal tasarım aşamasında taşıyacağı öngörülen yükleri artık taşıyamaz hale gelirler. Yangın esnasında yaşamsal kritik zaman ilk 5–7 dakikadır. Bu süreden sonra yapı içinde bulunan insanlar zehirlenmeden veya yanmadan dolayı yaşamlarını kaybederler. Yangın esnasında taşıyıcı sistemden ziyade en önemli ölümcül etkenler yapı içindeki ev tekstili türü yanıcı malzemelerdir.
Sağlık : İnsanlık tarihinin ilk zamanlarından bu yana kullanılmakta olan ve tamamıyla doğal bir malzeme olan ahşabın insan sağlığına olumlu etkileri vardır. Ahşap karkas yapılarda yaşayanlar fizyolojik ve psikolojik açıdan kendilerini çok daha sağlıklı hissetmektedirler. Ahşap, bizimle birlikte nefes alan ve dolayısıyla yaşayan bir malzemedir. Ancak beton sürekli olarak Radon gazı yayarak beden üzerinde toksik etki yaratmaktadır. Betonarme yapılardaki çift kat hasır demir donatıların doğal manyetik alanı engellediğini, bundan dolayı da vücudun dinlenme esnasında ihtiyacı olan doğal manyetik alandan yoksun kalmasıyla zihinsel ve fiziksel sağlığımız risk altına girmektedir. Ahşap Karkas yapıların içersindeki havanın nem, ısı, basınç dengesi kendiliğinden oluşmaktadır. Ahşap evler, insan ve çevre sağlığı için tartışmasız en sağlıklı yapılardır.
Çevre : Ahşap karkas yapı sistemi, çevre sağlığı, enerji verimliliği, doğal kaynakların tüketimi gibi faktörlerde zararlı emisyonların yayılımının azaltılmasını sağlayarak çevreyi korur.
Kalite : Ahşap karkas yapı sisteminde üretim, kalite kontrolü ve ürün denetimi kuralları, kullanıcıların uluslararası yapı standartlarına uygun konut sahibi olmalarını sağlar.
